Ovaj manastir dobio je ime po ruševinama starog grada Temca, koji se nalazio u njegovoj neposrednoj blizini. Na ovom mestu postojao je hram već u 11.veku. Podigao ga je verovatno neki isposnik, kojih je u to vreme bilo mnoštvo u ovim krajevima. Na temeljima te crkve u 14. veku braća Dejanovići, sestrići cara Dušana, grade novi objekat. Današnja crkva nastala je polovinom 16.veka, ali se ne zna pouzdano ko je bio njen ktitor.
Godine 1699, iguman Partenije obnavlja crkvu i konake i gradi manastirsku česmu koja i danas postoji. Obnovljeni manastir osvećen je 1703. godine. Vladika niški Joanikije posetio je manastir Temsku 1716, a 1735, u vreme igumana Visariona oslikan je ikonostas. Tih godina manastir su opet opustošili Turci. Bio je pust i ruševan sve do 1836. godine, kada u njega dolazi iz Hilandara jeromonah Kesarije i ostaje u njemu kao nastojatelj punih 40 godina. U vreme igumana Kesarija, manastir Temska bio je glavno žarište u borbama za oslobođenje od Turaka. Igumana Kesarija posekli su 1876. godine Arnauti. Posebnu vrednost u ovom manastiru predstavljaju konaci iz 18. veka, izuzetno arhitektonsko zdanje.

Osnova hrama je u obliku trikonohosa sa nižim osmostranim kubetom koje nose lukovi. Na zapadnoj strani docnije je prizidana priprata. Crkva je zidana belutkom i lomljenim kamenom, a prekrivena je kamenim pločama. Manastirska crkva je zbog vlage često obnavljana. Godine 1928. je napravljen drveni trem ispred priprate.
Unutrašnjost vrkve oslikavana je u dva navrata. Prvi živopis urađen je 1576. g. trudom igumana Zaharija, o čemu svedoči zapis na jednoj fresci. Drugi, manje originalan živopis potiče iz 1654. g. kada je oslikana i priprata
zalaganjem igumana Simeona. U naosu je starije slikarstvo gde su i glavne kompozicije iz ciklusa Velikih praznika i Stradanja Hristiovog. U donjim zonama su pojedinačne predstave pustinjaka i ratnika, a iznad njih u medaljonima, prikazani su svetitelji. U priprati se ističe ilustrovano žitije Sv. Đorđa. Oba dela su izradili srpski zografi, mada na freskama ima i natpisa na grčkom.
U hramu se danas nalazi predivni ikonostas, ukrašen duborezom, a izrađen 1735. g. u vreme igumana Visariona. Poseduje veliku istorijsku i umetničku vrednost.
Pored crkve, na lepo uređenom monaškom groblju, nalazi se i grob kapetana Karanovića, poznatog iz boja na Nišoru 1877. g. Na njegovom spomeniku ostao je sačuvan veoma lep epigraf.
Početkom 20. veka u Temsku je došlo četrdesetak ruskih monahinja koje su sobom donele izobilje knjiga i ikona. Sačuvan je samo manji broj pokretnih dragocenosti.

Nastojateljica: monahinja Jelena (Stefanović)
Monahinje: Doriteja, Nedelja, Marina i Efrosinija
(tel. 010/71-315)
Adresa: 19355 Temska.