Donja Kamenica kod Knjaževca

Manastir Svete Trojice nalazi se 15-tak kilometara jugo-istočno od Knjaževca, na desnoj obali Trgoviškog Timoka. U prošlosti paljen i uništavan, o svom nastanku i ktitoru ostavlja samo jedan pisani trag koji se nalazi u naosu hrama, a pronašao ga je i obnovio jeromonah Pantelejmon Nedeljković, 1848. godine. Na obnovljenoj kamenoj ploči piše:
„Podpisani obretoh sej natpis na malteru, koji je neprijateljskom rukom strugan, od čestih zaosta. Da se ne bi ovaj spomenik izgubio stavljam ga ovde na ploči.
Izvoljenijem Oca i pospješenijem Sina i soveršenijem Svjatago Duha, poveljenijem despota Lazara, sozida se u ljeto 6965. (tj. 1457. godine ), 5. maja.''
Mnogi istoričari smatraju da je to despot Lazar Branković, najmlađi sin Đurđa Brankovića, dok Vasilije Marković tvrdi da je crkva mnogo starija i da nema razloga identifikovati ktitora sa despotom Lazarom.
O nastanku ove crkve postoji i jedno predanje u narodu ovog kraja, koje kaže da su je podigli pastiri Crnovršani. Čuvajući svoja stada, čobani su jednog dana doživeli malo čudo. Naime, stado koje su oni terali zaustavilo se na mestu današnje crkve i nikako nije htelo da pođe dalje. Pastiri to počnu poštovati kao sveto mesto i reše da tu podignu crkvu. Zato odu u svoje selo, naseku potrebnu građu i spuste je niz reku Timok do ovog mesta, te od te građe sagrade crkvu u slavu i čast Životvorne i Nerazdeljive Trojice.
Manastirska crkva je skromnih dimenzija, sagrađena u srpsko- moravskom stilu; iako siromašne izrade, bila je u potpunosti živopisana. Danas se vide samo tragovi fresaka, koje su mahom uništene sredinom dvadesetog veka. Prvobitna dužina hrama bila je oko 12 metara, dok joj 1874. godine za vreme igumana Pantelejmona, nije dograđena priprata, zasvođena polukalotom sa trompama, a koja je srušena 50-tih godina 20. veka. Inače, jeromonah Pantelejmon Nedeljković, je prvi poznati iguman ovog manastira, koji je zamonašen i postavljen za starešinu 1836. u svojoj sedamnaestoj godini. Za njegovo doba uređena je sva crkvena imovina, opremljena je manastirska biblioteka, nabavljene su bogoslužbene knjige kojima se i danas služimo. Godine 1876. Turci su spalili manastir. U crkvi je izgorelo sve osim kamenih zidova, stradao je i konak koji je bio ispred crkve, rađen sa deset odeljenja starinskog tipa od slabog materijala. Otac Pantelejmon sa svojom bratijom ponovo osposobljava manastir za život, čemu svoj doprinos daje i protosinđel Vasilijan, jedan od narednih igumana, koji je postradao od Bugara. Nakon njega, decenijama su se smenjivale starešine pokušavajući da osposobe i pokrenu manastir, što je jedino pošlo za rukom jeromonahu Serafimu i njegovom mladom bratstvu (tridesetih godina dvadesetog veka). Podigavši i uredivši manastir, oni otpočinju rad na izgradnji nove, velike crkve. Međutim, sa početkom Drugog svetskog rata, prilike se menjaju. Manastiru se oduzima 500m3 kamena i ostali materijal pripremljen za izgradnju crkve, što je upotrebljeno, deo za zidanje Doma u Donjoj Kamenici, a ostatak za most nedaleko od Gornje Kamenice. Agrarnom reformom oduzima se i 50 ha obradive zemlje i vodenica, a bratiji ostaje samo 10 ha neplodne zemlje.